He Mata Pīkari

He mea whakakotahi tēnei ngohe i ētahi pūkenga matua ki te whakaari ohia (hei tauira: ko te koi o te whakaaro me te mahi whakaari), ā, he mea āwhina hoki ki te ākonga ki te whakamāori i te reo ngū. He mahi whakakata hoki ki a koe anō, ki ētahi atu hoki, engari ehara i te mea he whakaiti - Me hāta kēhi!

He hikinga wairua, he whakangā tinana hoki te pukukata, ā, ina e kata ana ki te taha o ētahi atu, he mea tui i te taura tangata - Koia tētahi o ngā mea tino pai nei ki tō hauora.

Me whakamōhio atu ki ngā tamariki ka tōia atu ā rātou pūkenga whakaari pai rawa atu, engari, kāore he ‘kōrero’, kāore he kupu i tēnei whakaari.

Me whakatakirua rātou - He pai kē mēnā ka tīmata ki tētahi e mōhio kē nei rātou, kei pā atu te whakamā.

Me tū rātou tuarā ki te tuarā, ā, i a koe e karanga ana te ‘tohu’, me peke-huri rāua tahi, kaua e kōrero, mā te kanohi me te tinana rāua e whakaari atu ai te āhua o ō rāua mata i taua tū āhua.

I a rāua e tū tuarā ki te tuarā ana, tonoa rāua kia peke-huri ki te tū kanohi ki te kanohi kia whakaatu atu te āhua o ō rāua mata i te… 6 karaka i te atatū.

Me mātua mārama rātou ki te ngohe, me whakatikatika ki te hiahia.

Tonoa anōtia rātou ki te tū tuarā ki te tuarā, i tēnei wā whakaatuhia mai ō rātou mata ina:

• Ka tino pai ō māka ki tō whakamātautau pāngarau.
• Kua rongo kōrero kāore au e tae atu ki te kura i tērā rā!
• Ka mīia te whāriki e to mōkai.
• Ka puta koe ki tētahi ngahau!
• Kua tāhae koe i tētahi pihikete i mua i te tuku kai atu ki te manuhiri.
• I wareware i a koe tō tina, tō kai o te ahiahi.
• Nā tētahi kē o ō whānaunga i hari mai tata mua tonu ki te wā kai!
• He niho tunga tōu.
• Kua tonoa koe ki te waiho i te iPapa.
• E tata ana te wā kia kauhau koe ki te kura.
• E tata ana te wā kia wehe atu koe ki te hararei.
• Nā te hauata i whati ai i a koe, i wāwāhi rua i a koe te kāri moni o tō māmā!
• Ka kuhu mai te tīma Rau Hiriwā ki te rūma ki te whakaako i te poitarawhiti ki tō akomanga.

Māu hoki ō ake tauira e whakarite, ka tuku mārika te wairua auaha o ō ākonga te rere - tonoa ki a rātou ki te karanga atu i ētahi hoki, ka whakarite rānei he pouaka mō taua wā ka tākaro anō ana te kēmu nei.

Ki te hiki atu ki taumata kē, tonoa ai ngā takirua ki te whiri i tētahi hei mata kare-ā-roto, ko tērā atu ka urupare (waha ngū nei). Hei tauira, ki te tuku i te tūāhua e pupū ake te pōuri, mā tētahi e whakaatu i tērā, mā tērā atu e whakaatu i te āhua atawhai, i te āhua manaaki, ka toroa pea te ringa āwhina ki te pokohiwi.

He ara pai tēnei kia ako ai ngā tamariki i ngā pūkenga uruparenga tika, kia whai aroha, kia whai māramatanga hoki ki tētahi atu.

Ki te whakaaro koe, ka whai hua te kēmu nei, He Mata Pīkari ki tētahi whānau, tēnā, pūruatia te kōrero e whai nei ki tētahi īmēra ki tō hōtaka mahi-kāinga rānei hei whakatakinga.

I roto i te akomanga, i te titiro mātou ki ngā uruparenga ki ētahi momo tūāhua, me te whakamāori i te rongonga o ngā kare-ā-roto. Mā konei e mārama ana ngā tamariki he āhuatanga māori noa ngā kare-ā-roto (ahakoa tēhea), ā, i tō rātou waeatanga atu ki ō rātou ake kare-ā-roto, ka piki hoki te mārama ki a rātou me aha mēnā ka rongo i a rātou ō rātou ake kare-ā-roto.

Ki te pēnei, i te whakamahia e mātou tētahi o ngā ngohe, ko He Mata Pīkari, na He Whetū Kōreko ki te Kāinga (Sparklers at Home), kua urutauhia kia taea ai te mahi ki te kāinga. He kēmu pārekareka tēnei ki ngā tamariki ki te akomanga, ā, he mea nui hoki te kata! I te whakaaro ai mātou ka whai hua hoki tēnei ki a koe hoki. Tēnā, karawhiua!

Me mihi ka tika ki te pukapuka pūkoro o ngā whakaaro tino pai ‘Tānga Roro’, Brain Breaks i waihangahia e te Institute of Positive Education me Geelong Grammar School.

E mihi ana i te toha mai!